woensdag 12 februari 2014

Ik mis je ... Papa, zing je nog een liedje?

Ik mis je stem. Vandaag vijf jaar geleden hoorde ik hem voor het laatst. Een paar maanden eerder nam ik de telefoon op en hoorde: “Ja, met pa". Toen jij vragend vervolgde “Weet je waar ik zin in heb?”, wist ik het antwoord. Je belde niet vaak. Ik belde jou vrijwel elke dag sinds mama was overleden in 2001. Bij geen gehoor was er standaard en altijd nodeloos paniek aan mijn kant. De afstand zat me regelmatig dwars, met name doordat je hierdoor weinig kon genieten van jouw kleinkinderen.



Een paar maanden voordat je die dag belde, waren we op vakantie geweest. Ook toen had je gebeld met diezelfde vraag. Het waren momenten van eenzaamheid waarin je uitgebreider wilde genieten van ons driespan. Zij haalden jou uit de eenzaamheid. De zomer van 2008 gingen we een week naar Eerbeek. We huurden een grote vakantiebungalow en jij trok je portemonnee. We hadden prachtig weer die week en er werd volop genoten.

Ik maakte die prachtige foto waarbij ik voelde dat het je afscheidsfoto was. Je zat er zo tevreden en voldaan te genieten met je vrijwel complete gezin. Zelfs Frank kwam op bezoek. Alleen mama ontbrak aan het plaatje.

Opnieuw werd een vakantiebestemming uitgezocht. Een datum werd geprikt en de voorpret begon opnieuw. Maar een nieuwe serie ziekenhuisopnames volgde en toen je vervolgens thuiskwam van je laatste opname besloten we dat het voorlopig beter was de aanstaande vakantie toch maar te annuleren. Jij zou niet op tijd voldoende zijn aangesterkt. We spraken af dat we tegen die tijd gewoon opnieuw zouden boeken.

Een leven lang heb je gezongen maar de laatste jaren was je stem niet meer wat deze ooit was geweest. Maar als je genoot, dan begon je automatisch te zingen of te neuriën. Je zag de kinderen denken “wat zingt opa nu weer “.Bij je laatste ziekenhuisopname zong je jouw laatste lied. Bij dat laatste liedje kwam er vanuit het bed naast jou vanuit het niets (want deze patiënte was doorgaans vrijwel comateus) een tweede stem. Haar dochter reageerde stomverbaasd toen zij haar moeder hoorde meezingen. Het was een kinderliedje uit jullie vroege jeugd en had iets te maken met “Och zustertje lief” of iets dergelijks.

Eigenlijk zou Marieke toen een liedje voor je zingen over “Boris”, maar ze durfde niet door het extra publiek in jouw gedeelde kamer. Ze beloofde het te doen als je thuis was uit het ziekenhuis. Het kwam niet meer zover. Maar jij zong jouw laatste lied die bewuste woensdagmiddag tijdens ons bezoek.

Een paar dagen later bracht ik je met Han naar huis. Jij in een rolstoeltaxi, wij met de auto erachteraan. Een gewone auto was voor jou niet meer te doen. Het verplaatsen viel je steeds zwaarder. Je kwam thuis na een serie opeenvolgende ziekenhuisopnames. Eerst was er vocht achter je longen verwijderd waarna je zienderogen opknapte. Kort daarop was je opnieuw opgenomen vanwege een uit de hand gelopen slijmbeursontsteking aan jouw ellenboog. Je arm was grotendeels rood en opgezwollen. Na deze laatste opname bleek je meer hulp en ondersteuning nodig te hebben bij je herstel. In het verzorgingshuis waar jij aanleunwoning bewoonde, werd een tijdelijke verpleegkamer beschikbaar gesteld. Slechts een trappenhuis verwijderd van je eigen stekje kon de verpleging jou meer hulp en ondersteuning bieden. Allemaal dachten we dat je na “een weekje aansterken met veel T.L.C.” terug zou keren naar je eigen plekje. Maar het liep anders, je ging in een razend tempo verder achteruit. Uit bed komen werd te pijnlijk.

Toen Frank belde dat met jou de pijnbestrijding was besproken, sprong ik in de auto en vertelde het thuisfront dat ik niet terug zou komen, voordat jij zou zijn overleden. Ik wilde niet net als bij mama opnieuw te laat zijn.

Wat had je veel pijn. Een dag eerder had je nog met de pastoor gebeden. Je zusjes waren op bezoek geweest en je was wonderbaarlijk helder en wakker. De pastoor vertelde dat hij ditmaal voor jou zou bidden. Jij mocht lekker achterover leunen en luisteren. Hij was van mening dat jij meer dan genoeg had gedaan.

Toen ik twee dagen eerder aan je bed zat, realiseerde ik me wat er komen ging. Toen je die middag even wakker was, vroeg ik of je pastoor nog wilde spreken. Je was verward en dacht dat het om de organisatie van een kerkuitje ging. “Nee”, had ik gezegd, “voor jou, want het gaat niet zo goed me je”. Je knikte instemmend en zei “dat is wel een goed plan ja”. Frank belde die avond de pastoor en hij kwam. Wat ben ik blij dat we er nog aan hebben gedacht dat de kerk voor jou zo belangrijk was. Je was geen blinde volger van het geloof, maar je was er wel mee opgegroeid. Al jong als koorknaapje bracht je veel tijd door in de kerk. Bij uitvaarten en huwelijksinzegeningen betekende het een vrijbriefje voor school. Bij jullie thuis werd er wat afgezongen, zelfs de dagelijks afwas werd zingend volbracht. Regelmatig werd er door de buren op de muur gebonsd. Niet omdat de buren last hadden van jullie gezang … nee, aldus tante Joop … het betekende dat jullie waren opgehouden met zingen en de buren vroegen jullie op die manier door te gaan.
De laatste jaren ging je nog maar zelden naar de kerk. Een Johannes Passion of een Nachtmis had je al in geen tientallen jaren meer gezongen. Je stem was teveel verzwakt door je verminderde longcapaciteit. Je zong alleen nog voor ons en je eigen genoegen.

Met de pijnbestrijding werd je in slaap gehouden. De huisarts gaf aan dat het nog wel even kon duren en de verpleging besloot zelfs nog een andere matras tegen doorligging te bestellen. Die matraswissel zou betekenen dat jij uit bed zou moeten totdat de matras was opgeblazen tot de juiste afmeting. Vertwijfeld hoopte ik dat het niet zover hoefde te komen. Ik hoopte dat mama jou voor dat moment zou ophalen. Die donderdagmiddag had ik je tijdens je laatste heldere en wakkere moment gevraagd met haar mee te gaan als ze zou komen. Haar foto stond bij je bed. Ik herhaalde wat de pastoor jou had verteld en bevestigde dat jij genoeg had gezwoegd en gezorgd voor ons allemaal. Je had tijdens je gesprek met de pastoor duidelijk aangegeven dat je klaar was om mama weer te zien. Met mijn woorden kreeg je voor mijn gevoel de laatste toestemming die je nodig had. Ik was jouw eerste dochter, ik was jouw Grietje. Hettie behoorde immers al snel bij mama en de naaimachine.

Vandaag is het vijf jaar geleden dat we bij je zaten. Die laatste avond draaiden we jouw favoriete muziek. Ik besloot bij je blijven die nacht, ik wilde je niet alleen laten toen de rest ging slapen. Jou overlaten aan de nachtelijke rondes van de verpleging kon ik niet over mijn hart verkrijgen. Ik vreesde een telefoontje dat je zou zijn overleden en dat ze je zo zouden hebben aangetroffen.

Je laatste zucht had ik niet eens als zodanig herkend, ware het niet dat een maand eerder onze Boris in mijn armen was ingeslapen met exact diezelfde diepe zucht. Het klinkt als “het loslaten van alles”. Mij klaarmakend voor een nacht in jouw sta-op-stoel hoorde ik opeens die intense diepe zucht.

Tijdens het afscheid in de kerk zong Marieke alsnog haar afscheidslied. Het lied waarmee ze op de basisschool nog de talentenjacht had gewonnen. Gevoelsmatig was dit het lied “Boris” voor ons hondje dat onlangs was overleden . In plaats van een privé optreden voor jou alleen, zong ze ten overstaan van de gehele kerk. In tranen zong ze haar aangepaste afscheidslied “Dag lieve opa” en zoals de pastoor trots verklaarde zou Maria Callas in haar tijd hebben afgezegd vanwege stemproblemen.

De meiden hebben jouw muzikaliteit pap, ze zingen allebei zo mooi. Ik kan niet zingen. Maar ik deel jouw emotie bij muziek. Ooit belde je en vertelde je hoe je op de radio Maria Callas hoorde zingen. Je was zo diep geraakt door haar vertolking van “Casta Diva” dat je de auto langs de kant van de weg moest zetten met een onbedwingbare behoefte om “een potje te grienen”.



En dan was er nog Kathleen Ferrier, jouw favoriete zangeres. Door jou leerde ik haar unieke stemgeluid feilloos te herkennen. Onlangs kwam ik er achter dat zij is overleden (1953) aan de gevolgen van uitgezaaide borstkanker. Zij werd slechts 41.Het voelt als een vreemde band nu die ziekte mij al zo lang achtervolgt.

Documentaire Kathleen Ferrier of via: Cobra.be (Kathleen Ferrier)

Maar ook bij Dietrich Fischer Dieskau hield jij het niet droog. 


Regelmatig stel ik me voor hoe jouw stem weer klinkt als vroeger. Hoe je samen bent met met je favoriete zangers en zangeressen een ensemble vormt. Jullie zijn compleet. Een sopraan, een alt, een bariton en jij als tenor. Er is niet veel meer nodig om niets anders te doen dan zingen.
Blijf je wel op me letten papa, samen met mama? … Want ik heb hier nog zoveel te doen en daar kan ik best een handje hulp bij gebruiken. En zingen jullie dan af en toe voor mij?

Foto's van onze laatste vakantie samen in Eerbeek, augustus 2008. Bij het afscheid spraken we al af dat we gauw weer wilden gaan.






Geen opmerkingen :

Een reactie posten